Niewielu słyszało, że człowiek przewyższa swoich najbliższych krewnych w łańcuchu ewolucyjnym – małpy, nie we wszystkich funkcjach poznawczych. Unikalne badania naukowców z Japonii rzuciły światło na obszar naszych procesów myślowych, w którym wyraźnie ustępujemy poszczególnym przedstawicielom rzędu naczelnych.
Historia badań
Grupa japońskich ekspertów zajmujących się inteligencją naczelnych z Uniwersytetu w Kioto przeprowadziła niesamowite badanie — porównali eksperymentalnie możliwości pamięci fotograficznej pięcioletnich młodych szympansów i japońskich studentów. W wyniku eksperymentu naukowcy doszli do wniosku, że nadal nie doceniamy możliwości intelektualnych szympansów.
Historia tych badań trwa od wielu lat. W tym czasie japońscy naukowcy Tetsuro Matsuzawa i Nobuyuki Kawai osiągnęli pozornie niewiarygodne wyniki. Nauczyli samicę szympansa o imieniu Ai cyfr arabskich – biegle liczyła od zera do dziewięciu.
Kolejnym krokiem w testowaniu inteligencji Ayi był eksperyment oceniający jej zdolności pamięci krótkotrwałej. Przed szympansem umieszczono monitor z ekranem dotykowym. Na ekranie pojawiły się liczby, losowo rozrzucone po polu. W pewnym momencie wszystkie liczby były pokryte białymi kwadratami. Zadaniem Ayi było klikanie kwadratów w rosnącej kolejności liczb za nimi. Zadanie nie jest łatwe, ale po ciężkim treningu szympans nauczył się szybko zapamiętywać cyfry za białymi kwadratami i dokładnie je klikać we właściwej kolejności.
Aby wyeliminować czynnik indywidualności, naukowcy włączyli do eksperymentu jeszcze czterech przedstawicieli rodziny naczelnych: dwie samice szympansów i ich pięcioletnie młode. Każda para świetnie się uczyła, a podczas eksperymentów okazało się, że młode małpy znacznie lepiej rozwiązują zadania zapamiętywania liczb niż dorośli. Z eksperymentami związane było również młode znanej już samicy Aya, o imieniu Ayumu. Warto zauważyć, że wyniki pamięci Ayumu były wyższe niż u jego rówieśników.
Równocześnie z naczelnymi poproszono studentów japońskich uniwersytetów o wykonanie testu pamięci. Co zaskakujące, uczniowie nie mogli konkurować z małpami w szybkości wykonania tego zadania. W ramach ćwiczenia kontrolnego naukowcy skrócili czas zapamiętywania do minimum 210 milisekund. Dla studentów ten czas był niewystarczający. W rezultacie byli w stanie wykonać zadanie tylko w 40%, podczas gdy Ayumu wykonała zadanie w 80%, poświęcając znacznie mniej czasu.
Matsuzawa zauważył, że nie ma dokładnych informacji o tym, jak długo szympans może zapamiętać kolejność liczb. Podczas eksperymentu Ayumu rozpraszały obce dźwięki, ale wracając do zadania po 10 sekundach, wykonał je poprawnie, bez najmniejszego błędu. Możliwość dłuższego przechowywania kombinacji liczb w pamięci naczelnych nie została jeszcze w pełni zbadana.
Jednak nawet te wyniki są wystarczające, aby stwierdzić, że naczelne są w stanie rozwiązywać pewne zadania intelektualne nie gorzej, aw niektórych przypadkach nawet lepiej niż ludzie.
Ciekawe fakty
- Zaczątki pamięci kształtują się u człowieka w łonie matki w 5. miesiącu ciąży: zarodek uczy się zapamiętywać i rozpoznawać dźwięki, pozytywnie reaguje na głos matki, znajomą muzykę. Szczytowy rozwój pamięci: 19-25 lat to najlepszy czas na zdobycie wykształcenia. Pamięć zanika po 50 latach i tylko u osób, które jej nie trenują.
- Amerykańscy naukowcy wynaleźli pigułkę, która usuwa złe wspomnienia. Wynalazek ma być stosowany w leczeniu pacjentów, którzy przeżyli uraz psychiczny. Sama metoda wzbudziła wiele kontrowersji.
- Inni amerykańscy naukowcy twierdzą, że nauczyli się przenosić pamięć z jednej osoby na drugą poprzez ekstrakcję cząsteczki RNA. Wynik planuje się wykorzystać w edukacji, skracając czas szkolenia do minimum. Przekazywanie wiedzy do mózgu będzie tak proste, jak zapisywanie informacji na dysku flash USB.
- Wyniki innego badania: muzyka klasyczna pozytywnie wpływa na syntezę białek w organizmie oraz zwiększa aktywność genów odpowiedzialnych za pamięć.
- Niesamowite wyniki eksperymentu! Trzy grupy ochotników w różny sposób zapamiętywały zdjęcia: pierwsza robiła zdjęcia smartfonem, druga tylko patrzyła, trzecia robiła zdjęcia i po chwili je usuwała. Większość obrazków zapamiętała grupa, która nie korzystała z żadnych gadżetów. Swego rodzaju pobudka dla osób, które realne życie zastępują fotoreportażami.
Pomimo ogromnej ilości badań nad ludzką pamięcią, musimy zrozumieć, że nie znamy nawet jednej dziesiątej jej potencjału. Nie oznacza to jednak, że nie trzeba trenować naszej pamięci. Ćwiczenia pamięciowe to świetny sposób na utrzymanie intelektu w dobrej formie i niezwykle ważne narzędzie rozwoju osobistego.
